wczasy, wakacje, urlop
16 July 2013r.
LUDNOŚĆ Liczba ludności. Wedle spisu z dnia 1 października 1921 posiada województwo pomorskie 941.461 m. W r. 1910 na tym samym obszarze mieszkało 986.576 osób, ludność zmiejszyła się zatem o 45.000 osób, częściowo skutkiem wojny, a częściowo emigracji Niemców z miast. Przedwojenne Prusy Zachodnie liczyły 1,704.000 mieszk., t. j 67 mieszk. na 1 km', były zatem o wiele słabiej zaludnione niż b. Królestwo Kongresowe i Galicja. Statystyka narodowa. Wedle pruskiego spisu ludności w r. 1910, ówczesne Prusy Zachodnie miały niespełna 35% polskiej ludności (002.000). Procent Polaków przy spisach ludności niemieckiej wahał się nietyle skutkiem rzeczywistych zmian w stanie posiadania, ile skutkiem większych lub mniejszych oszustw i nacisku przy spisach ludności. W r. 1855 liczyć mieli Polacy 29"83%, w r. 1890 już 35-13°/o, w r. 1910 34*17%, w r. 1905 34-55°/c. Większa część Polaków z dawnych Prus Zachodnich znalazła się obecnie pod panowaniem pol-skiem. Na terenie wolnego miasta Gdańska pozostało około 30.000 Polaków, zaś na ziemiach pozostawionych Niemcom, jedynemi większemi wyspami etnograficznemi polskiemi jest na prawym brzegu Wisły powiat sztumski (16.000 Polaków), a na lewym powiat złotowski. Wedle spisu z dnia 1 października 1921 w województwie pomorskiem mieszka 754.907 Polaków (80'4°/°) i 184.588 Niemców (19"6%). Cyfry te poprawiają jeszcze wyniki wyborów sejmowych z 5 listopada 1922, kiedy na polskie listy padło w województwie 283.810 głosów (84%), na niemiec-kis 53.032 (16%). Głównymi lilarami niemczyzny w okresie rozbioru były miasta, z których pewne nawet za rządów polskich (Gdańsk, Elbląg, Malbork) miały charakter niemiecki, lub półniemiecki (Toruń), inne uległy germanizacji przy pośrednictwie szkół, urzędów i wielkich garnizonów niemieckich (Grudziądz). Do r. 1919 pewną rolę w samorządzie miejskim odgrywali Polacy tylko w miejszych miastach jak Lubawa, Czersk, Chełmno, Chojnice i Świecie. Po przyłączeniu do Polski, miasta polonizują się szybko, a nawet w tych, które były do niedawna twierdzami niemczyzny jak Lubawa, Czersk, Chełmno i Chojnice, procen- głosów niemieckich przy ostatnich wyborach sejmowych w roku 1922 wynosił zaledwie 10°/o. Mimo usilnej akcji germanizacyjnej w niektórych powiatach Prus Zachódnich ludność Polska nietylko nie zmniejszyła się, ale wzrosła. Po części jest to skutkiem wzrostu uświadomienia narodowego u szerokich mas, które w początkach XIX w. wstydziły się przyznawać do polskiej narodowości. Uzmysławia to następująca tablica zmian procentu Polaków w latach 1821-1921. Powiat Liczba Polaków na 1000 mieszkańców.