kwatery w Polsce

Westerplatte

13 June 2013r.

Westerplatte do pocz. XIX w. wyspa. XVIII i pocz. XIX w. teren działań wojennych. 1734 lądowanie na wyspie Francuzów spieszących na pomoc gdańszczanom broniącym Stanisława Leszczyńskiego. W czerwcu 1734 bombardowała ich obóz flota rosyjska. 1807 bombardowa- 700 nie przez okręty aliantów sprzymierzonych przeciwko Napoleonowi. 1924 polska baza przeładunkowa sprzętu i amunicji przechodzącej przez port gdański. 1-7IX1939 bohaterska obrona 182-osobowego oddziału wartowniczego Wojskowej Składnicy Tranzytowej pod do­wództwem mjr. H. Sucharskiego przeciw atakom i bombardowaniu z morza, Wisły i powietrza. 1945 wzniesiono grób-pomnik dla uczczenia poległych obrońców. W 1966 odsłonięto pomnik wg proj. A. Haupta i F. Duszenki. 1IX 1971 sprowadzono na Westerplatte prochy mjr. Suchar­skiego, który zmarł we Włoszech w 1947. Dalej po lewej statek mija Basen Władysława IV, odbud. i unowo­cześniony po ostatniej wojnie. Na nabrzeżach Waryńskiego i March­lewskiego 20 dźwigów, z których połowa zbud. po wojnie. Basen Władysława IV obsługuje linie regularne Gdańsk — Helsinki, Gdańsk — Sztokholm, Gdańsk — Daleki Wschód oraz Gdańsk — Morze Śródziemne — Bliski Wschód (import). Największe obroty ma linia dalekowschodnia — przywóz drobnicy (artykuły spożywcze i teksty­lia), wywóz maszyn, urządzeń fabrycznych i wyrobów metalowych. Po prawej stronie Basen Westerplatte zbud. 1925 dla przeładunku amunicji dla Polski. Dalej wejście do portu (0,4 km). Od wsch. osłania je falochron. Na głowicach falochronów tzw. światła wejściowe. Za falochronami reda, od której pławami wytyczono 2 tory wodne: do Gdyni i w kierunku cypla Mierzei Helskiej. Na pd. od śródmieścia, wzdłuż drogi tczewskiej (ul. Jedności Robotni­czej) ciągną się kolejno dzielnice: Stare Szkoty — barokowy kościół św. Ignacego poł. XVIII w.; Orunia — ładny park poł. XIX w.; Lipce — *dom podcieniowy XVII w.; Święty Wojciech — kapliczka XV w., przebud. XIX w. oraz gotycki kościół, obecny stan 1575, wyposażenie wnętrza XV-XVIII w. W 997 zatrzymał się tutaj wysłannik Bolesława Chrobrego, św. Wojciech. Z jego podróżą wiąże się pierwsza wzmianka o Gdańsku. Na zach. od śródmieścia leżą dzielnice Chełm, Siedlce (rozbud. obecnie dzielnica mieszkaniowa) i Suchanino. W Siedlcach cmentarz żołnierzy i obywateli francuskich zmarłych w obozach jenieckich i zamordowanych w obozach koncentracyjnych. Wrzeszcz, największa dzielnica Gdańska, na pn. zach. od śródmieś­cia. Pierwsza wzmianka 1263, od 1807 przedmieście Gdańska. Główna oś komunikacyjna biegnie al. Zwycięstwa, wysadzoną w XVIII w. 4 rzędami lip, i dalej ul. Grunwaldzką, przy której większość domów wzniesiono po wojnie. Przy ul. Chrobrego pomnik i cmentarz ofiar terroru hitlerowskiego (ok. 15 000 osób). Przy ul. J. Sobieskiego znajdu­je się Królewska Dolina, pałacyk, park, stawy; dawniej własność Z. Zappio, który gościł m.in. Jana III z Marysieńką. Na terenie d. lotniska nowoczesne osiedle mieszkaniowe "Zaspa". Oliwa, uprzemysłowiona dzielnica letniskowo-mieszkaniowa na pn. zach. od Wrzeszcza. Prastara osada słowiańska. 1186 osadzenie cystersów przez księcia pomorskiego Sambora I. Po wojnach krzyżackich w dobrach klasztornych, dzierżawionych przez gdańszczan, duży ośrodek przemysłowy. W1.1538-1782 opatami wyłącznie Polacy. W 1627 koło Oliwy zwycięska bitwa morska z flotą szwedzką. W 1660 podpisanie pokoju oliwskiego. Znaczny rozkwit Oliwy 1740-82. 1831 kasata zakonu. Po I wojnie światowej Oliwę włączono w obszar Wolnego Miasta Gdańska. Do 1939 żywotny ośrodek polskości (liczne organizacje, Dom Polski, szkoła, ochronka). Od 1926 dzielnica Gdańska bardzo rozbudowywana. 701Wyjazd z Lublina (trasa 57) ul. Lubartowską na pn. — 5 km Elizówka, w lewo majątek doświadczalny Akademii Rolniczej w Lublinie. Dalej przez żyzne tereny lessowe. — 8 km Ciecierzyn. Trasa przecina głęboko wciętą doi. rz. Ciemięgi i opuszcza Wyżynę Zachodniolubelską przechodząc na teren Polesia Lubelskiego. 13 km Niemce. Początek rz. Mininy, dopływu Wieprza. Zakłady bud. rolniczego, PGR z nowoczesnymi szklarniami. Za wsią droga przecina lasy kozłowieckie (bór sosnowy i partie lasów mieszanych). 26 km Lubartów (160 m, 21300 mk.), m. położone na lewym wysokim brzegu szerokiej doi. Wieprza. Przemysł spożywczy, skórzano-obuwni- czy, materiałów budowlanych. Filia Zakładów Radiowych im. M. Kasprzaka. Załóż, w 1543 przez P. Firleja, miał początkowo nazwę Lewartów od jego herbu Lewart. W 2 poł. XVI w. jeden z większych ośrodków arianizmu. W 1580 zjazd polskich innowierców. Siedziba słynnej szkoły lewartowskiej. W 1744 ówczesny właściciel miasta P. Lubartowicz Sanguszko zmienia nazwę na Lubartów. W 1831 pożar miasta. 1840-50 fabryka fajansów. W okolicach miasta walki we wrześniu 1939. W czasie okupacji bitwy partyzanckie. Pałac zbud. XVI w. przez Firlejów, rozbud. przez Tylmana z Game- ren (1693) a następnie przez arch. P. Fontanę (ok. 1740); spłonął w 1933, odbud. Za pałacem zabytkowy park. Na pd. od pałacu oranżeria XVIII w. W sąsiedztwie rynku * kościół paraf. 1733-35 na planie centralnym, zbud. przez P. Fontanę. Kościół i klasztor Kapucynów w pd. części miasta proj. arch. P. Fontany (1741). Obrazy S. Czechowicza XVIII w. Nad Wieprzem plaża.