kwatery w Polsce

Historia Kaszub cz 2

13 June 2012r.

Drugi etap wczesnego średniowiecza charakteryzuje się znacznym nasileniem osadnictwa, głównie jednak w części nadmorskiej. Pozostałością z tego okresu są liczne grodziska, między innymi na wysokości Starogardu, gdzie istniało już skupisko ludności zajmującej się rzemiosłem i handlem oraz siedziba feudała sprawującego władzę nad okolicą. Podobny ośrodek istniał też zapewne w dolinie Raduni, być może w okolicach dzisiejszego Żukowa. Bardziej na południe do ważniejszych ośrodków należało prawdopodobnie jedynie Chmielno. Według niektórych historyków około 997 r. istnieje już na Pomorzu Wschodnim dynastia książęca spokrewniona z Piastami. Stąd wniosek, że pogląd dawniejszej historiografii, jakoby podbój Pomorza Wschodniego nastąpił wcześniej niż Pomorza Zachodniego, jest niesłuszny. Według nowej hipotezy Pomorzanie Nadwiślańscy sami w tym czasie uznali zwierzchnictwo Wielkopolski. Ale po okresie załamania się wczesnofeudalnego państwa piastowskiego, na początku XI stulecia, książęta pomorscy stają po stronie samozwańczego księcia Mazowszan Ma-sława — w walce z Kazimierzem Odnowicielem. Według Gerarda Labudy w 1047 r. Kazimierz Odnowiciel dochodzi z nimi do porozumienia, w myśl którego Pomorze Wschodnie uznaje jego zwierzchnictwo, bowiem w 1060 r. posiłki/ wschodniopomorskie wspierają już wyprawę Bolesława Śmiałego na Czechy. Ponownie do walk z Pomorzanami dochodzi dopiero u schyłku XI wieku. Doprowadzają one nawet do chwilowego zajęcia przez drużyny piastowskie części Pomorza Wschodniego. I wówczas jednak nie następuje zjednoczenie z Polską. Przeciwnie, powstaniem miejscowej ludności odpowiadając na ucisk załóg Władysława Hermana Pomorzanie zaostrzają opór, a potem przechodzą nawet do ataku, kierując swe napady na Wielkopolskę. Dopiero Bolesław Krzywousty drogą podboju kładzie kres walkom, usuwając od władzy na Pomorzu Wschodnim dotychczasową dynastię książęcą. Powiązania Pomorza z resztą ziem polskich, istniejące od 1000 r. między innymi poprzez związki kościelne, wzmacnia osadzeniem swych namiestników mianowanych spośród miejscowych pomorskich wielmożów. Namiestnicy ci popierają prawdopodobnie w tym czasie zwolenników Piastów, nowa bowiem sytuacja przyśpiesza procesy feudalizacyjne na Pomorzu wzmacniając ich władzę. Pryncypat w Polsce pozornie nic też nie zmienia w sytuacji Pomorza Wschodniego. Jednak w miarę jak słabnie stanowisko princepsa panującego w Krakowie i rośnie znaczenie książąt dzielnicowych, wzmacnia się też pozycja nowych wschodniopomorskich książątek w Gdańsku, Świeciu i Sławnie. Dochodzi do zrównania Subisława, Sambora i Mszczuja panujących w Gdańsku, podobnie jak Grzymisława w Świeciu, z książętami z dynastii piastowskiej w innych dzielnicach. Kolejnym księciem w Gdańsku jest syn Mszczuja I Świętopełk II, który urodził się prawdopodobnie przed 1200 r. Mimo iż księstwo dziedziczy, formalnie zastaje jeszcze zatwierdzony w 1217 r. przez seniora, Leszka Białego, jako wschodniopomorski namiestnik. Rządzi już jednak samodzielnie. Tu warto wspomnieć, że trzy z córek Mszczuja I, a sióstr Świętopełka II, wstąpiły do zakonu norbertanek i osiadły w klasztorze ufundowanym przez ich ojca w Żukowie na Pojezierzu Kaszubskim, przy czym jedna z nich, Witosława, była ksienią klasztoru. Świętopełk II miał też dwóch młodszych braci, nad którymi przez wiele lat, do chwili dojścia ich do pełnoletności, sprawował opiekę, później zaś zwrócił im ich dzielnice, zachowując jednak wobec nich seniorat, jak też wyłączne prawo reprezentowania księstwa na zewnątrz — co stało się przyczyną licznych sporów.