kwatery w Polsce

Pomorskie XVw.

20 July 2012r.

Z okresem rządów krzyżackich łączy się wielka i bardzo doniosła akcja kolonizacji wiejskiej. Polegała ona na tym, że tak w dotychczasowych wsiach, jak i w nowo zakładanych ujednolicono powinności. Wszystkie świadczenia w pieniądzu, naturze i robocizny ustalono w umowie-kontrakcie na stałe. Dzięki temu chłopi tych wsi uzyskali możliwość rozwijania gospodarki bez obawy zagarnięcia nadwyżek pirzeż panów. Kolonizacją były objęte w pierwszym rzędzie osady należące do Krzyżaków i do klasztorów. Rycerstwo najczęściej pozostawało przy starych formach. Badania z ostatnich lat wykazały, że wybuch wojny trzynastoletniej był spowodowany coraz bardziej zacieśniającymi się więzami ziem pomorskich z Polską. Wielkie i małe miasta, a nawet chłopi widzieli duże korzyści z powrotu do Macierzy. Rządy Zakonu stawały się uciążliwe dla wszystkich zwłaszcza po klęsce grunwaldzkiej, która zachwiała wiarą w niezwyciężoność zakonnego państwa. Urzędnicy zakonni, szczególnie komturowie, wykorzystując osłabienie władzy eentrialnej dopuszczali się nawet pospolitych przestępstw, a to pogłębiało istniejącą już przepaść między rządzącymi a rządzonymi. Ważną rolę odgrywały także przy tworzeniu się opozycji wieści płynące z Polski i nawet krajów niemieckich, że monarchowie dopuszczają do współrządów przedstawicieli stanów, a przede wszystkim rycerstwo i mieszczaństwo. Krzyżacy zaś o tym nie chcieli słyszeć. W lutym 1454 r. wybucha powstanie kierowane przez Związek Ziem i Miast, tzw. Zwiiązek Pruski. Objęło ono cały kraj od Piaś-nicy po Pręgołę i dalej na wschód. Urzędnicy zakonni zostali zmuszeni siłą do opuszczenia swoich warownych siedzib bądź Zaskoczeni gwałtownością wystąpienia i nie przygotowani do walki kapitulowali. Puck jak większość zamków zajęty został przez związkowców prawdopodobnie przed 20 lutego 1454 r. Nie ulega wątpliwości, że były to oddziały opłacane przez Gdańsk, rada tego miasta wyzwoliła bowiem całe półlnone Kaszuby po to, aby mieć wokół miasta niejako zaplecze, a przez zdobycie portów Helu i Pucka opanować całe wybrzeże zachodnie. Te poczynania gdańszczan wywołały niechęć szlachty pomorskiej z jej przywódcą Janem z Jani, "starostą" okręgu północnego Pomorza, kandydatem na Wojewodę lewobrzeżnego Pomorza. Rywalizacja o władzę i wzajemne niechęci i nieufność tłumaczą nam trudności, jakie napotykał jeden z dowódców króla Kazimierza Jagiellończyka Jarlko z Bolszewa, ściągający sołtysów, drobną szlachtę i chłopów na walną rozprawę z Krzyżakami przygotowywaną przez tego monarchę. 29 czerWca 1454 r. Rada Miasta Gdańska zastawiła okręg pucki burmistrzowi H. Stargardowi i rajcom D. Alteveldowi i T. Lange-bekemu za 6500 grzywien (1 grzywna = 186 g srebra), miasto potrzebowało bowiem pieniędzy na opłacenie zaciężnych. Zależało jednak miastu na tym terytorium, skoro już w 1456 r. wykupiło je z rąk prywatnych. Klęska wojsk królewskich pod Chojnicami (18 IX 1454 r.) przekreśliła nadzieje na rychłe zwycięskie zakończenie wojny, zachwiała wiarą niektórych wahających się w słuszną sprawę związkowców, pozwoliła na skonsolidowanie sił zwolennikom daWnych panów. Obie strony musiały teraz prowadzić wojnę przy pomOey wojsk najemnych, a na ich zaciąg potrzebne były pieniądze.